Sabtu, 30 Oktober 2010 | By: afriendinbali

Senaru Sembah Hulun

Pinih riin mawasta Giri Anjani. Sué ning asué dados Rinjani. Asapunika kocap gunung Rinjani sané wénten ring Nusa Lombok. Sira maparab Anjani? Manut ring crita kuno, Déwi Anjani punika boya tios biang ida sang Anoman, bojog sakti réh ida bakti. Sakéwanten manut ring crita krama Sasak lan krama Bali sané wénten ring Lombok, Déwi Anjani punika ratu ning sarwa “alus” sané ngraksa gunung lintang luhur punika.
Ring sastra wénten ucap sakadi puniki Shastra candi-pustaka, Jagatraya pustaka-shastra. Ucap baat punika mateges boya pustaka sastra kémanten sané dados kawacén, jagatraya taler dados kawacén sakadi sastra. Mawinan asapunika ngiring mangkin sareng-sareng ngwacen Gunung Rinjani sakadi sastra. Mogi ten iwang antuk titiang ngwacén, moga ten duka Betara-Betari sané masthana ring Gunung Rinjani.
Ring muncuk gunung wénten danu linggah kalintang ngulangunin mawasta Sagara Anak. Yukti kadi anak sagara pakantenan danu sané kalintang tenget punika. Pakantenan danu punika sakadi Arddhacandra. Ring ruhur danu-arddhacandra punika wénten gunung Baru sané mepakantenan sakadi Windhu. Watu-watu karang sané ruhur ngantos ka muncuk gunung ten bina sakadi Nadha. Sapunika pakantenan “sagara” ring muncuk gunung punika; arddhacandra-windhu-nada!
Lian ring puncak tios ring bongkol. Ring bongkol gunung Rinjani panes mangentak, sakadi pesu andus watu-watu karangé. Punika mawinan nyabran warsa wénten padang miwah taru-taru sané puun antuk panas apin bongkol gunungé punika. Andus ngebekin tanahé sané jimbar. Bongkol gunungé sakadi pesu api.
Ring muncuk gunung wénten toya. Ring Bongkol gunung wénten api. Dados taler kawacén, wénten toya duur api. Wacana puniki metiosan lawan api duur toya manut sakadi pawarah Pancamahabhuta Tattwa (saking ruhur: akasa, angin, api, toya, tanah). Réh punika, kanirgamayang pateh sakadi anak ngrateng ring pawaregan. Ring dasar bungut paoné wénten saang tuh pesu api, ring ruhurné wénten payuk madaging toya. Sinah lebeng napi sané karateng. Sinah ngruduk toyané panes maluab. Sakéwanten, sujatiné toyan danu Segara Anak setata tis dingin. Mawinan nénten aluh ngresepang napi sané kapanggih ring gunungé punika, napimalih ngwacén lan ngerespang.
Wénten kalih margi munggah ka puncak Arddhacandra-Windhu-Nadha punika. Saking désa Sembalun ring Lombok sisi kangin, saking Senaru ring Lombok sisi kauh. Sembalun saking basa Kawi, sembah-hulun, mateges “sembah pangubaktin titiang”. Senaru saking kruna saru, sané mateges “samar-samar”. Senaru Sembah Hulun yukti baos makulit, sekadi ucap Ong Sembah Ning Anatha “sembah pangubaktin wong nista” ring Kakawin Arjuna Wiwaha.
Ring wewidangan Sastra Kawi, wénten kapanggih sesuratan kakawin mamurda Kakawin Gunung Rinjani. Daging kakawin punika indik sang wreda pandita sané munggah ka muncuk gunung. Pamargin Ida nglintangin Cakranegara, Narmadha, Suranadhi, miwah salanturnyané. Sang Wredha Pandita punika taler ngwacén Gunung Rinjani sakadi pustaka sastra. Lian sang sané ngwacén, tios crita sane kapanggih, ten pateh sari sané kapolihang. Senaru sembah hulun, toyan ring muncuk api.
IBM. Dharma Palguna

0 komentar:

Posting Komentar