Sabtu, 30 Oktober 2010 | By: afriendinbali

Sangkaning Guyu

Ten béda kadi pangarange mangkin, riinan para Kawi miwah pangawi siosan taler madué sekaa. Sekaa para Kawi punika, kawastanin Sabha. Makéh teges kruna sabha sujatiné. Sabha meteges genah para Kawiné mabligbagan sapariindik lan unduk. Sabha taler meteges paruman sané kapiletin olih para Kawi. Sakadi pangawiné mangkin, duk punika wénten pangawi sané pinih wredha ring tattwa lan rasa-bhasa, wénten pangawi sané wawu malajah, wénten pangawi sané akéh ngamedalang sesuratan, wénten taler sane kirang “produktif” utawi ayem.

Wénten mekudang soroh Kawi, manut linggih lan pamargi. Kawi Wiku inggih punika Sang Kawi sané dados pandita, utawi sulinggih kadi baosé mangkin. Wénten Kawi Lalana inggih punika Sang Kawi sané ten jenek meneng ring pesramanidané, réh punika Ida jenek nglanglang bhuwana ngutang enjek-enjekan ring manca désa. Wénten Kawi Shunya inggih punika Sang Kawi sané mamutus saking paiketan jagat lan krama tur meneng ring genahé sané suwung, makayunin indik suwung, ngardi sesuratan indik dharmaning putus, dharmaning shunya, dharmaning niskala. Wénten Kawi Rajya inggih punika Sang Kawi sané dados juru surat keraton, ngajegang linggih Sang Amangku Rat, utawi raja. Makeh malih soroh kawi. Kawi sane pinih wreddha ring tattwa lan Sastra kaucap dados manggala ning Sabha. Ida Sang Wreddha Kawi Pandita dados Sabha Ning Sabha.

Matiosan yakti linggih tur pamargin para Kawiné. Wénten sané puniki wénten sané punika, wénten driki wénten drika, wénten mamargi wénten meneng. Yadiastun matiosan, sakéwanten wénten pamatehné. Sané pateh punika ten lian ucap sangkaning guyu. Samian Kawi mabaos kadi punika indik sesuratan utawi kakawinidané.

Ucap sangkaning guyu kasurat ring makéh kakawin sané keuningin. Wénten sané magenah ring pamahbah utawi manggala kakawin. Wenten taler sané kasurat ring pamuput utawi ungkur kakawin punika. Ring makudang kakawin ucap punika wénten kasurat ring pamahbah lan ungkur.

Suksman ucap punika, manut ring pangresep para sarjanané, wantah baos ngalap kasor ring para kawi siosan sané sampun wreddha tur sampun maraga Wacana Pati (rajan wacana), Jayeng Lengkara (jaya ring tata titi bhasa), lan Jayeng Rasa (sampun nglintangin rasa). Ring ajeng sang para wreddha kawi punika, kakawin sané wawu kakaryanin olih Sang Kawi punika ten bina dados kakedekan, geguyon, lan cecacadan.

Ngalap kasor ring para wreddha pandita pateh sakadi ngalap kasor ring Sanghyang Jnana. Punika dasar peguron-guron. Kekawin punika waluya sadhanan Sang Kawi meparek ring Sanghyang Jnana. Sangkaning guyu boya maarti kakawin punika kaon, utawi iwang.

Ucap punika kadi bulih bawang, akeh kulit nyane, dagingne ten katon, sakéwanten rasané sakadi ngebekin awak, ngantos ngetel-tel toyan panyikané, boya sangkaning nangis, sakadi punika yén kasusupin olih rasa bawang. Punapi yan kasusupin olih rasa sastra? Sastra punika kocap silih sinuggil sadhana amuter tutur, utawi madingang keneh, madingang tattwa, madingang don utawi tetujon. [IBM. Dharma Palguna].

0 komentar:

Posting Komentar